در این شماره مروری بر زخم های ایجاد شده بر اثر گازگرفتگی و گزش خواهیم داشت و مهمترین نکات را درخصوص این زخم ها بیان خواهم کرد. با توجه به اهمیت این مبحث در کاربالینی و مواجهه زیاد کلنیسین ها با موارد مشابه، سعی خواهم کرد یک یا دو شماره آینده را هم به مدیریت، درمان و فالوآپ پرندگان بیماری که دچار گازگرفتگی شدند، اختصاص دهم. امیدوارم که مطالب گرداوری شده مفید و کاربردی باشد.
مقدمه:
همونطور که می دانیم زخمهای ناشی از گزش یک مشکل رایج و قابلتوجه در کار بالینی دامپزشکی است.
در هیستوری پرندهی آسیب دیده ممکن است قرار گرفتن در فضای باز و یا تماس با سایر حیوانات به چشم بخورد. حتی ممکن است سرپرست پرنده، درگیری و یا تقابل منجر به گازگرفتگی را مشاهده کرده باشد و آن را گزارش کند.
زخمهای حاصل از گاز گرفتگی مشکلات پیچیدهای هستند. برای مثال دندانهای سگ میتوانند فشاری بین 150 تا 450 پوند (۶۸ تا ۲۰۵ کیلوگرم) بر اینچ مربع (۲.۵ سانتیمتر) (psi) وارد کنند. میتوانید تصور کنید که میزان این فشار به اندازهای قوی است که میتواند یک ورق فلزی را سوراخ کند و به بریدن، پارگی و خرد شدن منجر شود.
گاز گرفتنهایی که آسیبهای حاصل از له شدگی بافتی برجا میگذارند فراتر از پارگیها، بافت را تخریب میکنند و از کار میاندازند.
در واقع ظاهر بیرونی زخم ناشی از گزش، تنها بخش کوچکی از ماجراست. با وجود حداقل آسیب سطحی، بافتهای زیرین آسیبهای قابل توجهی مانند ایجاد هماتوم، نکروز بافتی و یا تهاجم باکتریایی، میبینند.
تغییرات رایجی که در نتیجهی زخمهای سوراخ شدگی[1] در بافتهای عمقی ایجاد میشود شامل این موارد است:
عفونت ایجاد شده از زخم گزش معمولا توسط چندین میکروب (چندمیکروبی)[2] ایجاد میشود، به این معنی که میتوان از این زخمها انواع میکروارگانیسمهای هوازی و بیهوازی را جدا کرد. در درجهی اول این پاتوژنها از فلور دهان حیوانات وارد زخم میشوند که میتواند تحت تأثیر میکروبیوم طعمههای بلعیده شده آنها و یا سایر غذاها نیز قرار گیرد.
از طرفی این باکتریها میتوانند از پوست خود قربانی یا از محیطی که حیوان در آن آسیب دیده، وارد زخم شوند. شایعترین پاتوژنهای مرتبط با زخمهای حاصل از گازگرفتن سگها و گربهها عبارتند از گونههای استرپتوکوکوس[3]، استافیلوکوکوس[4]، پاستورلا مولتوسیدا[5] و باکتریهای بیهوازی.
در حیواناتی که زخمهای حاصل از گازگرفتگیهای شدید دارند اغلب یک پاسخ التهابی سیستمیک ایجاد میشود. ترومای شدید بافتی نه تنها یک پاسخ التهابی معمولی را بلکه آبشارهای ایمونولوژیک، انعقادی و فیبرینولیتیک[6] را نیز فعال میکند.
در حیوانات کوچک، زمانی که بیمار از دو یا چندین مورد از شرایط زیر رنج میبرد، به نظر می رسد که بیمار دچار سندرم پاسخ التهابی سیستمیک[7] یا SIRS شده باشد:
زمانی که برای یک بیمار SIRS مستندات عفونت وجود داشته باشد، تشخیص سپسیس[12] تایید میگردد. سپسیس در حیواناتی که دارای زخمهای ناشی از گاز گرفتگی هستند، رایج است و بدیهی است که یک وضعیت جدی است. سپتیسمی ناشی از سویههای خاصی از پاستورلا مولتوسیداباعث ایجاد آسیب در سیستمهای اندامهای اصلی میشود. در حالی که ترشح اندوتوکسینها [13]بر سیستم عروقی اثر می گذارد.
ادامه دارد…
[1] Puncture wound
[2] Polymicrobial
[3] Streptococcus spp
[4] Staphylococcus spp
[5] Pasteurella multocida
[6] Fibrinolytic cascades
[7] Systemic Inflammatory Response Syndrome
[8] Tachypnea
[9] Tachycardia
[10] Hyperthermia
[11] Leukocytosis or leukopenia
[12] Sepsis
[13] Endotoxin