در ادامه مطالب قبلی که به مدیریت زخم های حاصل از گازگرفتگی اختصاص داشت به دلیل اهمیت بسیار زیاد این موضوع به جزئیات بیشتری پرداختیم در نتیجه در این شماره هم به نکات مهمی در خصوص مدیریت کیس ها و چگونگی درمان آنها می پردازیم.
مدیریت کیس
پیش از شروع درمان اصلی، نه تنها در خصوص درمان کوتاه مدت بلکه درباره مدیریت بلندمدت، به سرپرست حیوان تخمین زمانی ارائه دهید.
تشخیص
در صورتی که هنوز تشخیصی داده نشده است، یک معاینه فیزیکی کامل انجام دهید (میتوانید به نکات “مراقبتهای اورژانسی” در شماره های قبل مراجعه کنید).
دادههای حداقلی شامل شمارش کامل سلولهای خونی (CBC)، پنل بیوشیمیایی و آنالیز ادرار را جمع آوری کنید تا مقادیر پایهی بیمار به دست آید.
طیفی از تستهای اضافی نیز بسته به شرایط هر بیمار ممکن است کمک کننده باشد که میتواند شامل بررسی رادیوگرافیک کل بدن یا قفسه سینه/شکم، ابدومینوسنتز[1]، توراکوسنتز[2]، آندوسکوپی (در صورتی که ناحیه گردن درگیر باشد)، کشت باکتری/ تست حساسیت (آنتی بیوگرام) و سیتولوژی به صورت رنگآمیزی گرم باشد.
دقت داشته باشید که نمونهگيری و تهیه کشت از زخمهای غیرعفونی نمیتواند پیشبینی کننده این باشد که بعدا کدام باکتری قرار است باعث عفونی شدن زخم شود. در نتیجه کشت باید در زمان مناسب انجام شود. در صورتی که با عفونت مشهود در زخم مواجه هستید، بهتر است برای کشت از بافت عمیق و یا محتویات چرکی نمونه گیری کنید.
در زخم های عفونی، سیتولوژی میتواند تا زمانی که در انتظار نتایج کشت میکروبی هستیم، برای انتخاب درمان ضد میکروبی مناسب راهنمای مناسبی باشد.
درمان
به یاد داشته باشید که تنها زمانی باید برای مدیریت زخم اقدام کنید که شرایط بیمار پایدار شده باشد. اگرچه مراحل درمانی بیان شده در این مقاله قابل تعمیم به همهی حیوانات است. اما رهیافتی که برای بیمار خود انتخاب میکنید میتواند بسته به گونهی جانوری و حتی هر بیمار، به طور چشمگیری متفاوت باشد.
جابهجایی و دست زدن به بیماران آسیب پذیر و حساس را با آماده کردن تمام وسایل مورد نیاز پیش از گرفتن و دست زدن به حیوان، به حداقل برسانید و استرس را در بیمار کاهش دهید. نکتهی بسیار مهم مهار درد در حیوانات به ویژه پرندگان به صورت پیشگیرانه و پیش از شروع هرگونه اقدام درمانی است (در شمارههای قبل به درد به عنوان یکی از مخاطرات تهدید کننده زندگی پرندگان اشاره کردیم).
موردی که شاید در ایران به نسبت کشورهای پیشرفته مورد توجه نبوده باشد، عکس گرفتن از تمام زخمها پیش از شروع هرگونه اقدام درمانی است این عکسها میتواند بعدا به عنوان مستندات قانونی مورد استفاده قرار بگیرد (به طور مثال در موارد حیوان آزاری). از طرفی وجود عکس برای مقایسه روند التیام کمک کننده است.
میتوان زخمهای بسیار آلوده را ابتدا با آب گرم شستشو داد. هیدروژن پراکسید را نیز میتوان به منظور همین شستشوی اولیهی زخمهای آلوده استفاده کرد. پراکساید یک ضدعفونی کننده بسیار بیاثر است از طرفی بر اساس بررسی in vivo به نظر نمیرسد غلظت ۳ درصد آن اثرات مضری بر روی بهبود زخم داشته باشد.
هرگز هیدروژن پراکساید را با فشار وارد زخمها نکنید زیرا کف و حبابهای حاصل از آن میتواند بقایا و ذرات آلوده را با فشار بین صفحات بافتی براند، باعث بزرگ شدن زخم شود و همچنین منجر به تجمع گاز در بافتها گردد.
از محلول های استریل برای لاواژ استفاده کنید. برای حذف ذرات ریز باقی مانده و کاهش آلودگی باکتریایی میتوانید با استفاده از محلول سالین استریل یا محلول رینگر لاکتات موضع را به صورت استریل لاواژ کنید.
استفاده از آنتیبیوتیکها یا ضدعفونی کنندهها در محلول لاواژ بحث برانگیز است، با اینحال به نظر میرسد در زخمهای عفونی و زخمهای مزمن که التیام نمییابند، بیشتر از استفاده از ضدعفونی کنندهها بهره ببرند.
رقتهای توصیه شده شامل 1-0.1٪ پوویدون- آیوداین (بتادین) یا 0.05٪ کلرهگزیدین است. استفاده از مقادیر انتخاب شده به صورت چشمی و بدون اندازگیری هنگام رقیق سازی برای تهیه یک محلول ضد عفونی کننده، نادرست است. پس یک دستور العمل دقیق و مشخص را دنبال کنید. یا یک عکس رنگی از رقتهای مورد نظر را در ناحیه درمان قرار دهید که با کمک آن رنگ دقیق رقت مورد نظر را با محلول خود مقایسه کنید.
بافتهای مشکوک باید باقی بمانند: اگر در سطح پوست هستند، آنها (بافتی که به شدت آسیب دیدگی آن مشکوک هستید) را حذف نکنید اما در خصوص بافتهای عمیقتر قانون کلی این است: “در صورتی که شک دارید، بافت مشکوک را حذف کنید” مگر اینکه بافت مورد نظر برای زندگی و حیات حیوان ضروری باشد. همچنین سعی کنید تا حد ممکن استخوان، تاندون، عصب و رگهای خونی را حفظ کنید.
در مراحل بعدی اگر تمام بافت نکروزه برداشته شده باشد و فضاهای مرده به خوبی حذف شده باشد در آن صورت بسته شدن زخم بدون تنش خواهد بود و به خوبی بهبود مییابد.
برخی منابع استفاده از درمانهای آنتی بیوتیکی سیستمیک را در تمام موارد زخمهای حاصل از گاز گرفتگی توصیه میکنند این در حالی است که منابع دیگر استفاده از آنتیبیوتیکها را فقط برای زخمهایی که در معرض خطر بالای عفونت قرار دارند توصیه می کنند. عوامل خطر تعیین کننده احتمال عفونت زخم عبارتند از:
از آنجایی که باکتریها مستقیماً وارد زخم می شوند، عفونت میتواند به سرعت ایجاد شود. برای مثال، بیمارانی با زخمهای حاصل از گاز گرفتن گربهها، بدون درمان سریع و تهاجمی ضد میکروبی، مستعد ابتلا به سپتیسمی و مرگ در طی ۲۴ تا ۷۲ ساعت هستند. برای بیمارانی که در معرض ریسک بالای عفونت قرار دارند حداقل ۷ روز آنتی بیوتیک تجویز کنید. اگر گاز گرفتگی استخوانها و یا مفاصل را درگیر کرده است، باید حداقل به مدت ۳ هفته آنتی بیوتیک تجویز شود.
هنگام انتخاب یک آنتیبیوتیک سیستمیک، پاتوژن احتمالی را در نظر داشته باشید:
[1] Abdominocentesis
[2] Thoracocentesis
[3] 1% Silver Sulfadiazine
[4] Mupirocin
[5] Pseudomonas spp
[6] Pasteurella spp
[7] Amoxicillin-clavulanate