جراحی از راه دور یک ابزار جراحی نوظهور است که از فناوری رباتیک و شبکه‌های بی‌سیم برای متصل کردن بیماران و جراحانی که از نظر جغرافیایی فاصله دارند، استفاده می‌کند. جراحی از راه دور، نوعی کنترل رباتیک با واسطه شبکه را به ارمغان می‌آورد. این کلمه از ریشه‌ی یونانی “tele” به معنای از راه دور، “cheir” (دست) و “ergein” (کار کردن) گرفته شده است.
کاربرد اصلی جراحی از راه دور غلبه بر محدودیت‌های مرسوم، یعنی عدم دسترسی جغرافیایی، مراقبت‌های سریع و با کیفیت بالا، کمبود جراح/ محدودیت‌های لجستیکی برنامه‌های جراح، هزینه‌های مالی و سفرهای طولانی است. این فناوری هم برای بیماران و هم برای جراحان مفید است همچنین دقت فنی را ارائه و ایمنی جراحی‌ها را افزایش می‌دهد.
جراحی از راه دور چگونه بر ارائه مراقبت‌های پزشکی تأثیرگذار است؟
ظهور جراحی از راه دور، به دنبال پیشرفت‌های سریع در فناوری رایانه، ارتباطات از راه دور و رباتیک، محبوبیت زیادی را شاهد بوده است. در نتیجه، پیشرفت‌های جدید در آموزش پزشکی و گسترش ابزارهای فن‌آوری در دسترس پزشکان، به ابزارهای فعلی جراحی از راه دور منجر شده است که مزایای زیر را ارائه می‌دهد:
- ارائه جراحی با کیفیت بالا در موقعیت‌هایی که از نظر پزشکی ضعیف هستند مثل مناطق روستایی، میادین جنگ و اشکال مختلف وسایل نقلیه بزرگ فضایی و دریایی مانند زیردریایی‌ها و فضاپیماها که کارکنان برای مدت طولانی در آن زندگی می‌کنند.
- لزوم سفرهای طولانی با هزینه‌های بالا و خطرات احتمالی آن را از بین می‌برد. ابزارهای جراحی از راه دور چندین سیستم نمایشگر را با هم ترکیب می‌کنند تا ویدیویی با کیفیت بالا را به جراحانی که به طور همزمان و از راه دور هستند منتقل کنند. در غیر این صورت این جراحان به دلیل مشکلات در برنامه ریزی نمی‌توانند در جراحی شرکت کنند.
- همکاری میان جراحانی که به دلیل فاصله جغرافیایی از هم دور هستند را ممکن می‌سازد. دقت جراحی و کاهش قابل توجه آسیب به بافت سالم مجاور با فناوری شتاب سنج حذف می‌شود – این خطا با لرزش فیزیولوژیکی دست انسان ارتباط دارد.
- با به حداقل رساندن آسیب جانبی به بافت‌های سالم مجاور، بهبودی بیمار را تسریع می‌کند.
- خطر عفونت را به حداقل می‌رساند. از آنجایی که جراحان و بیماران از نظر جغرافیایی از هم جدا هستند، جراحی از راه دور خطر انتقال ویروس را از بین می برد.
محدودیت‌های جراحی از راه دور
با این حال، جراحی از راه دور بدون محدودیت نیست. ملاحظاتی در مورد ایمنی و حریم خصوصی بیمار، هزینه‌های بالای پیاده‌سازی و نگهداری اولیه و همچنین نگرانی‌های قانونی و اخلاقی وجود دارد.
حفظ حریم خصوصی، به ویژه هنگامی که تصاویر حساسی از اطلاعات بیمار از طریق اینترنت منتقل می‌شوند، در اولویت قرار دارد. حملات سایبری و ارتباطات ناپایدار ممکن است توانایی انجام ایمن و اخلاقی عمل جراحی از راه دور را پیچیده کند. تأخیر در انتقال پیام‌ها ممکن است ناشی از اتصال ناپایدار باشد که می‌تواند احتمال عدم دقت و مدت زمان عمل را افزایش دهد.
معایب پزشکی از راه دور شامل سردرگمی بیماران در مورد هویت پزشک یا تیم مراقبت‌های پزشکی، در غیاب روش‌های استاندارد اجرایی است. که ممکن است رضایت بیمار برای جراحی از راه دور را پیچیده کند.
همه‌گیری COVID-19 یک مشکل جدیدتر و در حال ظهور در جراحی از راه دور را مورد توجه قرار داده است؛ نابرابری سلامتی که به طور نامتناسبی بر افراد دارای وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین‌تر و رده‌های سنی بالاتر تأثیر می‌گذارد. به این دلیل که بسیاری از افراد این گروه‌ها پیش نیازها را ندارند؛ اطلاعات یک سازمان دیجیتالی سرویس بهداشت ملی نشان داد که تقریباً 40 درصد از مردم در سال 2019 به هیچ شکلی به مشاوره آنلاین دسترسی نداشتند. فناوری پیشرفته پزشکی از راه دور احتمالاً نابرابری را بین افرادی که قادر و ناتوان از دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی کافی هستند افزایش می‌دهد.
جراحی از راه دور چگونه انجام می‌شود؟
جراحی از راه دور فرآیند پیچیده‌ای است. چندین نیاز کلیدی مبتنی بر سخت افزار، امکانات عملکردی و فنی برای جریان داده وجود دارد. اولین عمل جراحی از راه دور بر روی یک بیمار در استراسبورگ فرانسه توسط پروفسور Jacques Marescaux در 7 سپتامبر 2001 انجام شد. این عمل جراحی “Lindbergh” نام داشت. این جراحی برداشت کیسه صفرای 54 دقیقه‌ای از راه دور بدون هیچ عارضه‌ای، نقطه عطف در نوآوری جراحی بود.
سیستم‌های جراحی از راه دور، سیستم‌های جراحی رباتیکی هستند که قادرند داده‌های مربوط به جراحی را بلافاصله دریافت و تبدیل کنند و به آنها سیستم‌های جراحی رباتیک از راه دور نیز می‌گویند. از زمانی که اولین سیستم عملی جراحی از راه دور مورد استفاده قرار گرفت، چندین تکرار از سیستم های رباتی تکامل یافته‌تر به وجود آمد.
جراحی از راه دور از زمان جراحی لیندبرگ در چندین مکان به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. این فناوری‌های رباتیک پیشرفته‌تر، روش‌های پیچیده‌تری را ممکن می‌سازد؛ به جراحان اجازه می‌دهد تا بازوهای مختلف را کنترل کنند، بین دستورات هر دستگاه رباتیک جابجا شوند و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
در حال حاضر، سیستم جراحی داوینچی توسط Intuitive Surgical، شرکت پیشرو در زمینه جراحی از راه دور با ارائه بیش از 210 دستگاه است. این شرکت در جولای 2000 تاییدیه FDA را برای انجام تکنیک‌های جراحی پیشرفته به دست آورد.
این مورد و سایر سیستم‌های جراحی مشابه آن، به جراح اجازه می‌دهد در حالی که پشت یک کنسول در فاصله‌ای دور نشسته است، عمل و یک تصویر سه بعدی از جراحی را مشاهده کند. جراح می‌تواند با گرفتن انگشتان خود در زیر نمایشگر از کنترل اصلی استفاده کند. سیستم داوینچی سه یا چهار بازوی رباتیک، یک بازوی آندوسکوپ و دو یا سه بازوی ابزار که دستورات جراح را انجام می‌دهند، دارد.
مؤلفه‌های کلیدی جراحی مبتنی بر فناوری عبارتند از:
- سیستم بینایی با وضوح بالا: برای تولید تصاویر سه بعدی از موضع عمل معمولاً به شکل یک آندوسکوپ با تجهیزات پردازش تصویر با وضوح بالا است.
- حسگرهای تله: مانند “دستکش های سایبری” حاوی فناوری بسیار حساسی هستند که در نقاط بحرانی برای گرفتن و اندازه‌گیری وضعیت دست‌ها قرار می‌گیرند. آنها با اندازه‌گیری تغییرات مقاومت در برابر جریان الکتریکی عمل می‌کنند، زیرا سنسور در حین حرکت دست‌های جراح خم می‌شود.
- فناوری بازخورد لمسی: بازخورد لمسی را فعال می‌کند و به جراح اجازه می‌دهد استحکام کششی و عمق بافت را ازراه دور احساس کند.
اگرچه پزشکی از راه دور امیدوارکننده است، اما همچنان با چالش‌های متعددی از نگرانی‌های امنیت سایبری تا گسترش شکاف اجتماعی-اقتصادی مواجه است. با این حال، همانطور که تکنولوژی تکامل می‌یابد، محدودیت‌ها را می‌توان برطرف کرد.
در کنار این دگرگونی‌های تکنولوژیکی، چالش‌های متعددی از سوی جامعه، سیاست و اقتصاد وجود دارد که برای ارائه جراحی از راه دور دقیق، در دسترس و مقرون به صرفه در آینده، باید به طور همزمان تکامل یابند.
منبع:
https://www.news-medical.net/health/What-is-Remote-SurgeryTelesurgery.aspx
