تقریباً هر کسی که مدت زمانی را در بیمارستان گذرانده است، با اندازه‌گیری فشار خون و سطح اکسیژن که برای بررسی سلامت بیمار انجام می‌شود، آشنا است. اما این اقدامات فقط مشخص کننده‌ی فشارخون جاری در عروق بزرگ، سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها هستند، نه مویرگ‌های کوچکتر که مستقیماً بافت‌ها و سلول‌ها را تغذیه می‌کنند.
این شبکه از رگ‌های کوچک که مجموعاً با عنوان گردش خون مویرگی (microcirculation) شناخته می‌شوند، هدف مطالعه اخیری است که توسط دامپزشک دانشگاه پنسیلوانیا انجام شد. از یک میکروسکوپ ویدئویی برای ثبت جریان خون سگ‌هایی که تحت عمل جراحی عقیم‌سازی قرار می‌گیرند، استفاده شد. این بررسی نشان داد که افزایش مقدار مایع وارد شده به بدن حیوان، کل عروق دریافت‌کننده جریان خون را افزایش می‌دهد. این مطالعه، اهمیت دادن مایعات داخل وریدی حین جراحی انتخابی و جزئی که یک استاندارد مراقبتی توصیه شده است، اما اغلب در بسیاری از بیمارستان‌های دامپزشکی انجام نمی‌شود را نشان داد.
نویسنده اول این مقاله Deborah Silverstein دانشیار بخش مطالعات درمانگاهی دانشکده دامپزشکی-فیلادلفیا بود و مقاله در مجله American Journal of Veterinary Researchمنتشر شد. Amber Hopkins که دوره‌ی دستیاری تخصصی خود را در دانشکده‌ی دامپزشکی پنسیلوانیا به پایان رساند نویسنده مشترک این مقاله بود. محققان این دانشکده با Elizabeth M. Cozzi از آزمایشگاه‌های Abbott و Thomas J. Keefe ، آماردان زیستی از دانشگاه ایالتی کولورادو همکاری کردند.
سیستم گردش خون، اکسیژن و مواد مغذی را به سلول‌ها و بافت‌های بدن می‌رساند و مواد زائد و دی‌اکسید کربن را می‌برد. سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها مانند بزرگراه بین قلب، ریه‌ها و سایر اندام‌ها عمل می‌کنند. این رگ‌های بزرگتر به سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌های کوچکتر که برای هدایت جریان خون به مویرگ‌ها، منقبض و منبسط می‌شوند، منشعب می‌گردند. این مویرگ‌های ریز، شبکه‌ای را تشکیل می‌دهند که اطراف سلول را احاطه کرده‌اند. بسته به میزان آب بدن، سوخت و ساز، هورمون‌ها و بسیاری عوامل دیگر، بدن می‌تواند به صورت پویا اینکه چه زمانی و چه مقدار جریان خون به قسمت‌های مختلف گردش خون برسد را تنظیم کند.
در جراحی‌های کوتاه مانند عقیم‌سازی، حیوانات می‌توانند مایعات خود را از طریق حفره شکمی (در حین جراحی)، مسیرهای خروجی دستگاه تنفسی و خونریزی از دست بدهند. تاثیر داروهای بیهوشی می‌تواند باعث کاهش توانایی تنظیم فشار خون شود. این اثرات جانبی به میزان قابل توجهی می‌تواند منجر به کاهش خون رسانی به سلول‌ها و بازگشت خون از اندام‌ها و سلول‌ها شود.
Silverstein گفت:”وقتی فشار خون یا سطح اکسیژن بیمار را کنترل می‌کنیم، همیشه نمی‌توانیم آنچه را که در سطح سلولی اتفاق می‌افتد تشخیص دهیم. گاهی اوقات بافت‌ها و سلول‌هایی وجود دارند که اکسیژن اضافی دریافت می‌کنند در حالی که سلول‌ها یا بافت‌های دیگر به اکسیژن بیشتری نیاز دارند، اما اندازه‌گیری‌های کلی، مانند فشار خون، این را نشان نمی‌دهد. تنها راهی که می‌توانیم آن را بفهمیم، زمانی است که بیمار دچار اختلال عملکرد اندام می‌شود یا عوارض جدیدی به دنبال بیهوشی ایجاد می‌شود.”
انجام مایع درمانی وریدی برای جبران از دست دادن مایعات، حتی در جزئی‌ترین جراحی‌های انسانی، معمول است، اگرچه این کار توسط انجمن بیمارستان حیوانات آمریکا و انجمن دامپزشکان گربه‌سانان آمریکا توصیه می‌شود، اما در درجه اول به دلیل هزینه‌های اضافی، همیشه توسط همه دامپزشکان رعایت نمی‌شود. با این حال، مایع درمانی وریدی در حین عقیم‌سازی یک روش استاندارد در بیمارستان دامپزشکی رایان در پنسیلوانیا است.
Silverstein و همکارانش علاقه مند بودند دریابند که آیا مایع درمانی وریدی در یکی از جراحی‌های جزئی در حیوان سالم بر گردش خون مویرگی آن تأثیر می‌گذارد یا خیر و همچنین چه سطحی از دریافت مایع منجر به نتایج مطلوب می‌شود.
برای پی بردن به این موضوع، این تیم مطالعه‌ای را روی ۴۹ سگ که از سلامت خوبی برخوردار بودند، انجام داد تا ببیند سطوح مختلف تزریق مایعات داخل وریدی چگونه بر جریان خون آنها تأثیر می‌گذارد. آنها سگ‌ها را به یکی از این سه گروه تقسیم کردند: ۱- گروهی که هیچ مایعی دریافت نکردند ۲- گروهی که ۱۰ میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن در ساعت محلول رینگر لاکتات دریافت کردند و ۳- گروهی که ۲۰ میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن در ساعت محلول رینگر لاکتات دریافت کردند. این محلول یکی از رایج ترین مایعات در دامپزشکی است.
محققان یک میکروسکوپ ویدئویی را روی لثه سگ‌ها قرار دادند تا جریان خون را قبل از عمل، ۳۰ دقیقه و ۶۰ دقیقه پس از بیهوشی ارزیابی کنند. میکروسکوپ ویدئویی رگ‌های خونی را ۳۲۶ برابر بزرگتر می‌کند و تصویر را روی صفحه نمایش کامپیوتر نشان می‌دهد. پس از تجزیه و تحلیل ویدئوها، محققان هیچ تفاوتی بین گروه‌ها در تناسب عروق با جریان خون یا میزان جریان در رگ‌ها پیدا نکردند. آنها همچنین تا حدودی از اینکه بین گروه‌ها در ریزترین رگ‌های خونی (مویرگ‌هایی که قطر آنها کمتر از 20 میکرومتر است) تفاوت پیدا نکردند، متعجب شدند.
با این حال، آنها تفاوتی را در رگ‌های خونی بزرگتر از ۲۰ میکرومتر مشاهده کردند: سگ‌هایی که بیشترین مقدار مایعات را دریافت کردند، در مقایسه با سگ‌هایی که مایعات دریافت نکردند تراکم بیشتری از این رگ‌های خونی داشتند، همچنین جریان خون در این سگ‌ها در مقایسه با گروه کنترل متراکم‌تر بود.
نتایج نشان می‌دهد که مایعات واقعاً بر گردش خون تأثیر می‌گذارند، اما تحقیقات بیشتری برای درک پیامدهای مطالعه و سرعت جذب مایع مورد نیاز است.
Silverstein گفت: “رگ‌های بزرگتر آنهایی هستند که برای تغذیه گردش خون مویرگی منقبض و منبسط می‌شوند و به نظر می‌رسد در این مطالعه حیواناتی که بالاترین میزان مایعات را دریافت کردند – که ممکن است این میزان مطلوب نباشد – بیشترین جذب سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها را داشته‌اند.”
نویسندگان همچنین اشاره کردند افت فشارخون در تقریباً یک سوم از حیوانات این مطالعه به اندازه‌ای بود که نیاز به تزریق مایعات داشتند. Silverstein گفت: “این فقط نشان می‌دهد که نظارت بر فشار خون و تزریق مایعات مهم است. او همچنین اشاره کرد که نتایج این مطالعه ممکن است تحت تأثیر برخی از سگ‌هایی که قبل از عمل کمی کم آب بودند باشد. بعضی از سگ‌ها قبل از عمل جراحی از حضور در بیمارستان عصبی یا استرسی می‌شوند و غذا یا آب نمی‌خورند، بنابراین می‌تواند وضعیت آب بدن آنها را قبل از عمل جراحی به خطر بیندازد.”
Silverstein مایل است مطالعاتی را با استفاده از تزریق مایعات مختلف به‌صورت وریدی انجام دهد، شاید مقادیر و انواع مختلف مایعات را آزمایش کند تا ببیند آیا تأثیری بر گردش خون مویرگی دارد یا خیر. او همچنین مطالعات بر روی گردش خون مویرگی را در بیماران مبتلا به مسمویت عفونی خون (sepsis) ادامه خواهد داد تا ببیند آیا نظارت بر جریان خون در کوچک‌ترین رگ‌ها می‌تواند مؤثرتر از سایر اقدامات به تشخیص یا پیش‌بینی عوامل دخیل بر سلامتی حیوان کمک کند.
او گفت: “بخشی از چیزی که من در مورد این تحقیق دوست دارم، تمرکز بر چیزی بسیار کوچک اما در عین حال بسیار مهم است. سیستم گردش خون یکی از بزرگترین اندام‌های بدن است اما دیدن آن با چشم غیرمسلح غیرممکن است.”
منبع:
https://medicalxpress.com/news/2014-10-effects-iv-fluid-dog-circulation.html
