تشخیص درد در حیوانات وحشی دشوار است، بنابراین استفاده از دانش و اطلاعات مربوط به سایر گونه‌ها مهم است. در نظر بگیرید که حیوانات وحشی بیمار ممکن است بدون وجود علائم درمانگاهی درد داشته باشند.
شـکل :1 بیـرون زدگـی ناشـی از ضربـه (proptosis Traumatic )در چشـم راسـت خوکچـه هنـدی. برخـاف عـدم وجـود نشـانهه ای واضـح از درد، ایـن عارضـه بـه شـدت دردنـاک اسـت و بایـد فـرض کنیـم کـه خوکچـه هنـدی ماننـد سـگ و گربـه درد شـدیدی را تجربـه میکنـد. بنابرایـن بـرای درمـان از داروی ضـد درد اسـتفاده کنیـ
شناسایی علائم درد هنگام درمان همه بیماران، به منظور حفظ رفاه حیوانات و انجام وظیفه به عنوان دامپزشک از اهمیت بالایی برخوردار است. با این حال، گاهی اوقات تشخیص درد، به ویژه در حیواناتی که نشانه‌های درد را به عنوان مکانیزم محافظتی در برابر شکارچیان پنهان می‌کنند، دشوار است. در این حیوانات اطمینان از نداشتن درد برای جلوگیری از درد و رنج کشیدن حیوان مهم‌تر است.
حیوانات وحشی، روش‌های منحصر به فردی برای بیان و پنهان کردن درد دارند و این وظیفه ماست که تشخیص دهیم این بیماران چه زمانی درد را تجربه می‌کنند. علائم درد، بسته به گونه می‌تواند نامحسوس یا حتی کاملاً پنهان شود. به خاطر داشتن این نکته که همه حیوانات وحشی احساس درد می‌کنند، مهم است. بنابراین، باید این نکته که شرایطی که در سگ یا گربه دردناک در نظر گرفته می‌شود، برای حیوانات وحشی نیز دردناک است در نظر گرفته شود و بر این اساس آنها را درمان کنیم (شکل ۱).
پستانداران کوچک
تشخیص درد در پستانداران کوچک
این شواهد نشان می‌دهد پروتکل بی‌دردی برای این بیمار نیاز به ارزیابی مجدد دارد. منبع عکس (Aneesa Malik, RVN)
پستانداران کوچک معمولاً آسان‌ترین گونه، برای تشخیص و ارزیابی درد هستند و چندین نشانه درد را می‌توان در گونه‌های مختلف شناسایی کرد. این موارد شامل افزایش انقباض عضله، تنگی حدقه چشم (شکل 2)، قوس کمر (شکل 3)، فشار دادن شکم، پهن شدن بینی یا گونه و سیخ شدن مو است.
شکل 2: تنگی حدقه چشم به دنبال جراحی گوش در خرگوش.
شــکل :3 درد شــدید شــکم در خرگــوش کــه بــه صــورت قــوس در پشــت ظاهــر میشــود.
شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی درد (علائم قابل دیدن) در خرگوش، رت و موش وجود دارد. یکی از این آنها «شاخص‌های گریماس (grimace scales)» است. در این شاخص از شناسه‌های بصری درد برای تعیین سطح درد یا نمره عددی استفاده می‌کنند، که می‌تواند برای اطمینان از اینکه بیمار سطح قابل قبولی از بی‌دردی را دریافت می‌کند، حیاتی باشد.
هنگام ارزیابی علائم درد در پستانداران کوچک، بهتر است که بیمار را در شرایط طبیعی و بدون وجود مزاحمت مشاهده کنید تا هرگونه تغییر (قابل مشاهده) به طور کامل دیده شود. انواع مختلف درد در پستانداران کوچک، به روش‌های مختلف بروز پیدا می‌کند. به عنوان مثال، درد احشایی معمولاً با فشار دادن شکم، تلو تلو خوردن، ظاهر توخالی پهلوها (ناحیه فلنک) در خوکچه‌های هندی و قوس دار بودن ستون فقرات در موش‌ها نمایان می‌شود.
از علائم رفتاری نیز می‌توان برای شناسایی درد در پستانداران کوچک استفاده کرد. کاهش آراستن (لیس زدن و تمیز کردن خود) کاهش غذا خوردن، بی‌قراری و تغییر در خلق و خو، همه علائم رایج درد در پستانداران کوچک بیمار هستند (شکل ۴).
شکل 4: یک رت بیمار که برای جراحی شکم به مقدار کافی بی‌دردی دریافت کرده‌است. پهلوها (ناحیه فلنک) خالی نیست، ستون فقرات قوز ندارد.چشم‌ها لوچ نیست و بیمار به راحتی غذا می‌خورد. همه این‌ها نشانه‌هایی از مناسب بودن پروتکل بی‌دردی است.
اخیراً شاخص‌های درد مانند شاخص درد خرگوش بریستول (Bristol Rabbit Pain Scale) این امکان را در اختیار دامپزشکان و صاحبان حیوانات وحشی قرار می‌دهد تا رفتارهای پستانداران کوچک را ارزیابی کنند و یک عدد برای تعیین اینکه آیا بیمار درد دارد یا نه، اختصاص دهند. به یاد داشتن این نکته که همه شاخص‌های درد، هم از طریق مشاهده و هم براساس تغییر الگوهای رفتاری کیفی هستند، مهم است. این بدان معنی است که دو ارزیاب که همزمان یک بیمار را بررسی می‌کنند، بسته به تفسیری که از شاخص دارند، ممکن است نمره متفاوتی به بیمار بدهند. شاخص‌های درد راهنمای بسیار خوبی برای شناسایی درد در پستانداران کوچک هستند. با این حال، معاینه کلی بیمار و تظاهرات درمانگاهی آن باید مورد ارزیابی قرار گیرد و اگر شکی در داشتن درد وجود داشته باشد، باید بدون تاخیر بی حسی تجویز شود.
منبع:
https://www.veterinary-practice.com/article/identifying-managing-pain-exotic-pets
